Japończycy uważają dzieci za jedno z największych swoich "aktywów". Święto Dziecka jest więc dniem, w którym szczególnie podkreśla się potrzebę poszanowania praw dzieci oraz wychowania ich w zdrowiu i szczęściu. Dla dzieci święto to jest również znakomitą okazją do wyrażania swej wdzięczności rodzicom za ich miłość, trud wychowawczy i troskliwą opiekę.
Charakter święta
Kodomo-no Hi jest jednym z pięciu historycznych świąt japońskich (jap. 節句 sekku), związanych z porami roku i magią liczb. Ich tradycja wywodzi się ze starożytnych Chin. Poprzez liczne zmiany na przestrzeni dziejów (dawniej to święto było znane pod nazwą Tango-no Sekku, Tango-no Sechi, Chogo, Tanyo lub Shōbu-no Sekku (jap. 菖蒲の節句 Festiwal Irysów) i stanowiło męski odpowiednik Święta Lalek (Hinamatsuri) – święta bardzo podobnego w swym charakterze, z tym że przeznaczonego dla dziewczynek, a obchodzonego w dniu 3 marca.
W roku 1948 Święto Chłopców (Tango-no Sekku) zostało oficjalnie przemianowane na Święto Dziecka (Kodomo-no Hi) i ustanowione japońskim świętem narodowym.
Jednakże w większości japońskich rodzin święto to nadal jest obchodzone w sposób tradycyjny, czyli jako Święto Chłopców. Uważa się, że w tym dniu rodzice powinni modlić się za zdrowie i dzielność swych męskich potomków. Japoński sposób świętowania codziennych zabiegów o zdrowy i szczęśliwy rozwój chłopców, ma bardzo długą historię i jest wypełniony wieloma szczególnymi zwyczajami oraz właściwą dla nich symboliką.
Każdy, kto ma sposobność podróżować po Japonii w drugiej połowie kwietnia oraz w początkach maja, ma okazję oglądać prawie wszędzie liczne koi-nobori - ogromne proporce, mieniące się żywymi kolorami. Proporce te, przedstawiające kolorowe karpie, są wykonane z papieru lub tkaniny i uformowane w długi, pusty w środku worek (rękaw). Razem z długimi, czerwonymi i białymi wstążkami, symbolizującymi kaskadę wody oraz ze złoconymi wiatraczkami, są przyczepiane linką do bambusowej tyczki i mocowane wysoko na masztach, balkonach lub dachach domów. Dzięki takiej formie i usytuowaniu łatwo napełniają się wiatrem i żwawo powiewają, zdając się pływać w powietrzu ponad szczytami domów.
Dla każdego chłopca w rodzinie powiewa oddzielny proporczyk przedstawiający karpia - największy dla najstarszego, a dla młodszych coraz mniejsze. Karp stał się symbolem Święta Chłopców, ponieważ Japończycy uznają go za rybę o niezwykłej werwie, tak pełną energii i niespożytej siły, że może płynąć pod prąd nawet szybko płynących strumieni i wodospadów. Właśnie ze względu na niezwykłą determinację tej ryby w pokonywaniu przeszkód, reprezentuje ona odwagę i zdolność osiągania wysoko postawionych celów. Karp jest uważany za symbol najbardziej do tego odpowiedni, gdyż jego życiowa postawa może stanowić dla młodych mężczyzn zachętę do pokonywania wszelkich trudności i działań, stanowiąc dla nich przykład ambicji, wytrwałości i sposobu osiągania życiowych sukcesów.
Wierzenia i rytuały
Współczesny sposób obchodzenia Święta Dziecka zachował wiele tradycyjnych rytuałów: oprócz opisanego wcześniej zwyczaju wywieszania na zewnątrz domów proporców koi-nobori, we wnętrzach domów urządza się specjalne wystawy, zwane gogatsu-ningyō, które umieszczane są w pokojach gościnnych lub w specjalnych alkowach, zwanych tokonoma.
Wśród dekoracji gogatsu-ningyō są miniaturowe hełmy, komplety zbroi, miecze, łuki i strzały, jedwabne proporce z herbami rodowymi oraz lalki wojowników. Lalki te przedstawiają postacie wojowników znanych z historii i legend: Kintarō – chłopca o postawie Herkulesa, który - gdy dorósł - stał się generałem; Shoki – starożytnego chińskiego generała, którego uważano za postać chroniącą ludzi od diabłów; Momotarō – japońskiego odpowiednika Dawida, który pokonał japońskiego Goliata.
W dniu Święta Chłopców dziewczynki są gośćmi swoich braci, podobnie jak chłopcy są gośćmi swych sióstr w dniu 3 marca, z okazji Święta Dziewczynek (Hinamatsuri). Rodzice dostarczają w tym dniu dzieciom tradycyjnych przysmaków, takich jak chimaki (słodkie ryżowe kluski owijane liśćmi bambusa), sasa-dango czy kashiwa-mochi (różne rodzaje ryżowych ciasteczek nadziewanych słodką czerwoną pastą fasolową i owijane liśćmi dębowymi).
Z japońskim Świętem Chłopców związany jest japońska roślina o nazwie shōbu, której długi wąski liść i długość ok. 80 cm przypominają kształtem japoński miecz nihon-tō. Jej obecność jest podkreślana w obchodach święta Tango-no Sekku, ponieważ brzmienie słowa shōbu (zapisywanego odmiennymi znakami kanji), oznacza również dążenie do osiągnięcia sukcesu, współzawodnictwo, walkę, a także militaryzm. Taka "gra słów" jest możliwa ze względu na homofoniczność języka japońskiego. Jednocześnie jest ona źródłem, lubianego przez Japończyków, przenoszenia znaczeń.
W dniu 5 maja Japończycy wrzucają liście i korzenie tataraku (shōbu) (czasem także piołunu) do gorącej wody, ciesząc się pachnącą, relaksującą kąpielą (shōbu-yu). Istnieje tradycyjne przekonanie, że dzięki zawartym w tej roślinie substancjom (m.in. olejki), jest ona skutecznym środkiem profilaktycznym przeciwko wielu chorobom. Wiele japońskich łaźni publicznych - szczególnie w tych rejonach, gdzie ludzie w mniejszym stopniu zostali skażeni zachodnimi wpływami i zachowali zwyczaj brania rano gorących kąpieli - otwiera swoje termy już wczesnym rankiem w dniach 4 i 5 maja.
Pokrojone w plastry kłącza tej rośliny i zalane sake to napój alkolowy zwany: shōbu-sake, shōbu-zake lub ayame-zake. Napój taki był ponoć szczególnie lubiany przez dawnych samurajów.
W dawnych czasach wierzono również, że liście shōbu posiadają magiczną moc gaszenia ognia. Z tej przyczyny do dziś jeszcze, w dniu 5 maja, szczególnie na terenach wiejskich, ludność przestrzega zwyczaju kładzenia ich na okapach dachów swoich domów, traktując je jako talizman zabezpieczający dom przed wybuchem pożaru lub nawiedzaniem go przez złe duchy.
 |
| flagi koinobori |
